کانون اندیشه‌پژوهی کودک و نوجوان، چهارمین دوره از مجموعه دورهمی‌های گفتگومحور با حضور دانش‌آموزان برتر در مسابقات داستان‌نویسی و نقد ادبی را در تاریخ ۲۴ آبان ۱۴۰۲ برگزار کرد.
به گزار آرتین، رسانه رسمی نوهنران ایران؛ موضوع این نشست، گفتگو با نوجوانان کتابخوان درباره روش‌ها و الگوهای ترویج خواندن بود.
در الگوها و روش‌های ترویج خواندن، مفهومی تحت عنوان «مثلث ترویج کتاب» که شامل انگیزه، کتاب و دسترسی است، وجود دارد. مقصود از دسترسی، امکان دستیابی به کتاب و استفاده از آن است؛ به عبارتی، کتابی که فهم آن برای دانش‌آموز سخت باشد، گفته می‌شود این کتاب دسترس‌پذیر نیست. به همین منظور در دورهمی «چرخِ فلک» در تلاشیم با محوریت یک کتاب، میزان دسترس‌پذیری آن را برای مخاطب بسنجیم. انگیزه دادن به مخاطب با توجه به نوع و گونه مخاطب بایستی متفاوت باشد تا در زمینه ترویج بتوان موفق عمل کرد. کتاب در این مثلث مفهومی عام‌تر دارد و شامل کتاب‌سازی یا نوع چاپ و ارائه محتوا و تناسب آن با مخاطب و نیازهای او می‌شود.
در ابتدای این جلسه، هر شرکت‌کننده درباره کتاب‌های موردعلاقه خود و نقش ترویج‌کنندگان کتاب در ایجاد علاقه نسبت‌به مطالعه کتاب گفتگو کرده و سپس ایده‌های خود را برای ترویج بهتر کتاب در مدرسه و در میان همسالان خود مطرح کردند. در ادامه گزارش به برخی از آنها اشاره خواهد شد.
بحث و گفتگو درباره کتاب در میان دوستان و گروه‌های همسال ازجمله مرجع‌های اثرگذار انتخاب کتاب برای نوجوانان است که نقش مهمی در ترویج آن دارد؛ به‌عنوان‌مثال، یکی از دانش‌آموزان می‌گفت: «من وقتی که می‌بینم توی مدرسه دوستام درباره کتابی صحبت می‌کنن؛ برام جالب می‌شه که اون کتاب رو بخونم».
همچنین معلمان از دیگر گروه‌های مرجع در ترویج کتاب و تشویق دانش‌آموزان به مطالعه هستند. همان‌طور که دانش‌آموز دیگری در این‌باره گفت: «خیلی اهل کتاب خوندن نبودم؛ اما وقتی که معلم فارسی ما هر جلسه بخش‌هایی از یک کتاب رو سر کلاس می‌خوند و اون کتاب رو معرفی می‌کرد. من هم علاقه‌مند شدم تا ادامه داستان‌ها رو بخونم».
همان‌طور که پیشتر بیان شد، در راستای سنجش دسترس‌پذیری و ایجاد انگیزه در مخاطب، دانش‌آموزان پیرامون جلد دوم از کتاب‌های سرگذشت استعمار با عنوان «گرگ‌ها با چشم باز می‌خوابند» ایده‌پردازی کردند و از آنان خواسته شد ضمن مطالعه در فرصتی که در اختیار دارند، نسبت به بیان مهم‌ترین و جالب‌ترین محتوای موردنیاز نوجوانان در قالب کاربرگ‌های طراحی‌شده، بیان کنند. با بررسی کاربرگ‌های نوشته‌شده دانش‌آموزان، می‌توان به بازخوردهای نوجوانان درباره این کتاب و روش‌های ترویج آن پی برد.
یکی از دلایلی که دانش‌آموزان نسبت به خواندن این کتاب علاقه نشان دادند؛ ارائه اطلاعاتی بدیع و تازه درباره سرگذشت کشورهای مختلف بوده است که بخشی از نوشته‌های دانش‌آموزان را در ادامه این یادداشت خواهید خواند.
«این کتاب را دوست داشتم، به دلیل اینکه مطالب تازه‌ای داشت و جایی این مطالب را نخواندم. دوست داشتم، درباره تاریخ کشورهای مختلف بیشتر بدونم. برای همین علاقه دارم تا جلدهای دیگر این کتاب رو بخونم».
تبیین و روشنگری نسبت به اتفاقات تاریخی و استفاده از روایت‌های معتبر، از دیگر نکات جالب‌توجهی بود که نظر دانش‌آموزان را به خود جلب کرد. همان‌طور که یکی از دانش‌آموزان دراین‌باره گفت: « اینکه رازهای نگفته یا دروغ‌های کشورهای دیگه رو توی فضای مجازی می‌بینیم، برام جالب می‌شه که توی منابع تاریخی معتبر باید دنبال این موضوعات بگردم. با خوندن این کتاب فهمیدم که هر روایت تاریخی‌ای رو به‌راحتی قبول نکنم».
حجم کتاب، کوتاهی فصل‌ها، اندازه قطع چاپ و تصویر روی جلد، از دیگر موارد موردتوجه دانش‌آموزان حاضر در این نشست بود.
دانش‌آموزان پس از خواندن و گفتگوی جمعی پیرامون محتوای کتاب، درباره روش‌های ترویج این کتاب در میان دانش‌آموزان گفتگو کردند. برخی از ایده‌های ارائه‌شده بدین شرح است:
«می‌توانیم جمله‌های خاص و کوتاه کتاب رو به صورت پوستر یا عکس‌نوشته توی مدرسه‌ها پخش کنیم». یا دانش‌آموز دیگری بر این باور بود که بهترین روش ترویج کتاب معرفی و ارائه کتاب به زبانی ساده، ازسوی دوستان و گروه‌های همسال صورت می‌گیرد. «من اگر که بخوام کتاب رو به کسی معرفی کنم، بهترین کار این هست که من خودم نظری رو که نسبت به کتاب دارم به زبان راحت و ساده به دوستانم بگم».
از دلایل دیگری که باعث گرایش بیشتر مخاطب نوجوان با کتاب‌های موضوع رویداد هیس‌طوری بود، دسترس‌پذیری این کتاب‌ها و خوانش سهل و روان آنها بود؛ بنابراین به منظور ارتباط‌گیری هرچه بیشتر نوجوانان با موضوع هیس‌طوری و مجموعه کتاب‌های سرگذشت استعمار خود نوجوانان این ظرفیت را دارند که به عنوان مروج و سفیر کتابخوانی عمل کنند.
چرخِ فلک ۴ در دو گروه مجزا – دختران و پسران – و در محل کانون فرهنگی تربیتی سمیه، واقع در شهرستان ری و با هدایت و تسهیل‌گری آرش صحرانورد و محمدامین بختیاری و با همکاری معاونت پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهرستان‌های تهران برگزار شد.
